Bizkaiko Foru Aldundia gure lurraldeko baso autoktonoak handitzeko, eraldatzeko, hobetzeko eta kontserbatzeko mendiak erosteko kanpaina egiten ari da. Hori dela eta, formalki eskatzen dugu Bizkaiko Foru Aldundiak Derioko udalerrian dagoen 48_901_1_23 katastro-erreferentzia (SIGPAC) duen partzela eros dezala, Bizkaian zaindu beharreko espazio naturalen sarea handitzeko garaian kontuan hartzeko balio natural nahikoak dituelako.
Gure eskaera lurzati horretan dauden biodibertsitatean eta balio naturaletan oinarritzen da, eta erabilera txarren, bertan behera uztearen eta egungo inolako babesik ez izatearen ondorioz etorkizunean hondatzea saihestu beharrean, jarraian azalduko dugun txostenean azalduko dugun bezala.
Sarrera
Bizkaiko baso naturalen egoera dela-eta (hedadura txikia dute, lurralde osoan sakabanatuta daude, baso-laboreek eta eremu urbanizatuek inguratzen dituzte, eta, gaur egun, biodibertsitate-uharte txiki bihurtu dira), Derioko udalerriko Aiartzako antzinako mintegien inguruan dagoen baso misto atlantikoa babestea, garbitzea eta zaintzea eskatzen dugu.
Eremu horretan dagoen baso gutxietako bat da, eta ziur asko tamaina, biodibertsitate eta kontserbazio maila handienetakoa duena, 37 hektarea inguruko hedadurarekin.
Aiartzako Baso Babeslearen Ezaugarriak
Eremu honetan haritz kanduduna, urkia, gorostia eta ereinotza bezalako espezieak dira nagusi.
Basoaren barruan habitat mota horretako zuhaitzak ere aurki ditzakegu, hala nola gaztainondoa, hurritza, lizarra, gereziondoa, artea, amatza edo pagoa. Hala, hogeita hamar baso-espezie inguru osatu arte.
Era berean, baso horrek hesi-lana egiten du gaur egun Mantuliz mendiaren hegaletan eragiten duten baso-soiltzeak eta panpako belarraren inbasioak eragindako higadura-prozesuen aurrean.
Gorostia (Ilex aquifolium)
Aipamen berezia merezi du eremu natural horretan gorosti ugari egoteak. Izan ere, batzuetan, ezin zeharkatuzko zuhaiztiak eratzen ditu, batez ere urkiaren aurrean, eta hura ordezkatuz joaten da pixkanaka, baso mota horien berezko prozesu natural batean.
Era berean, aipatu behar da ibaiertzeko basoa dagoela errekaren ibilguan, haltzez, sahatsez, zumarrez eta lizarrez osatua, haltzadi kantauriarraren bereizgarriak.
Baso gaztea da, 70 urte ingurukoa, baina haritz- eta urki-ale luzeagoak ditu, XX. mendeko 70eko hamarkadatik aurrera txilardi-, belardi- eta baserri-eremu bat abandonatu eta Bilboko Udalak lursail hori hilerri gisa eta, azkenean, udal-mintegi gisa erabiltzeko erosi ondoren sortuak. Horrek, gaur egun arte, giza eragozpenetatik at utzi du lursaila, pagoaren, haritz amerikarraren eta duela 30 bat urte hedadura txikiko astigar faltsuaren baso-berritze puntualen bat izan ezik, baita basoaren barruan baserri baten eta errota zahar baten aurriak ere.
Gaur egun, eremu hori abandonatuta dago, urbanizazio-proiektu huts baten eta golf-zelai proiektu baten baten parte izan ondoren.
Aipatzekoa da baso horren ondoan beste 15 Ha landaketa daudela, Virginiako tulipaneroak, Japoniako kameliak, haginak, izeiak, Oregoneko altzifreak edo Mexikoko pinu negartiak bezalako espezieekin, eta horrek 40 espezie ezberdin baino gehiago ematen ditu leku honetan.
Fauna
Eremu hori berariaz aztertu gabe ere, erraz ikus daiteke ingurune horietako espezie ugari daudela; biodibertsitate handiko basoak dira, baina gaur egun izugarri murriztu dira Iberiar penintsulan.
Horrela, erraza da basoko hegazti askoren presentzia antzematea, hala nola, eskinosoa, zozoa, birigarroa, txonta, txepetxa, kaskabeltz handia, buztanluzea, amilotx urdina, txantxangorria, txinbo kaskabeltza, txioa, okil berdea, okil handia, okil txikia, gabiraia eta urubia ere habitat honetakoak dira.
Ugaztunen artean, batez ere azeria, basurdea, orkatza eta azkonarra aipatu behar dira.
Ziraun bezalako narrastiak, Seoaneren sugegorria, musker berdea eta apoa bezalako anfibioak, uhandre palmatua eta, beharbada, arrabioa basoko gunerik hezeenetan eta baztertuenetan.
Aiartzako errekan ezkailluren batek bizirik dirau, baina gaur egungo baso-soiltzearen ondorioz sortutako lurrek eta harriek zaildu egiten dute, zoritxarrez, ur-ibilgu horretan bizitzea; izan ere, 1990eko hamarkadaren hasierara arte, karramarro autoktonoren bat aurki zitekeen, eta ibilgu hori da bisoi europar urriarentzako habitat egokiena, Asua ibaiaren inguruko leku batzuetan dagoena.
Egungo Egoera
Baso honen kontserbazio egoera, oro har, ona bada ere, hainbat faktorek mehatxatzen dute lekua.
Espezie inbaditzaileek, hala nola erramu gereziondoak, akaziak, sasiakaziak, budlejak edo eukaliptoak, arriskuan jartzen dute lekuko biodibertsitatea. Horrez gain, mintegietako instalazioak bertan behera utzi dira, mota guztietako hondakinen zabortegi bihurtu baitira, hala nola plastikoenak, botilenak edo latenak.
Lursailaren erabilera desegokiak moto-krosaren, quad-aren eta eguberrietako gorosti-adarren erauzketaren praktika gisa, eta egoera horiek eragin dezaketen sute-arriskua direla eta, premiazkoa da leku hori kontserbatzea eremu horren erabilera kontrolatua eta arrazionala lortzeko. Gure ustez, eremu hori oso garrantzitsua da etorkizuna bermatuko duen babes publikoren bat izateko.
Derion, 2022ko abenduaren 23an
Ekimena sustatzen duten elkarteak:
Derioko Auzokideak
Butroi Bizirik Trantsizioan
Zizegorri Zamudioko Mikologia Elkartea
Ekimena babesten duten elkarteak:
Larrabetzun, pamparik ez!
Berdez Bizi (Galdakao)
Lezama Bizirik
Marikobaso Elkartea
Gurpide Elkartea (Larrabetzu)
Eguzki Talde Ekologista
Ekologistak Martxan
Lemoiz Natura Haria (Bakio)
Emaus Fundación Social
Baratzea (Gatika)
Elgoibarko Baso Biziak
Kolore Guztietako Basoak
Etxaldeko Emakumeak
Laukarizko AMPA
Lau Haritz
Elgoibar Baso Biziak
Sagarrak Ekologista Taldea
Mutriku Natur Taldea
Sukar Horia
Plentziako Herri Lurrak
ELA – Ingurumena
Sare Berdeak
Eta zure elkartea?
