WB Yeats irlandar idazleak behin 1916ko altxamendua «edertasun beldurgarri» gisa deskribatu zuen. Termino hau Lemoiz deskribatzeko ere erabil liteke, itsasorantz eta Armintzaraino, bere arrantza-portu polita, emeki heltzen den herri txikia, baina Lemoiz ere oraindik daramatza zentral nuklearraren aurkako borrokaren aztarnak. Asmoa izan zen zentrala nuklearra Lemoizen eraikitzea eta gero Euskal Herriko hiru lekutan beste hiru eraikitzea. Tamalez, beranduegi zen Basordako kala ederraren suntsitzea ekiditeko, eta hainbeste heriotza eta sufrimendu saihesteko. Baina Bizkaiko kostaldetik ibiltzeak ez du ezerk azaltzen gertatutakoa eta gaur egungo gazteek zein kanpotarrek susto galanta hartzen dute zentral nuklearraren mamua agertzen denean.
Dena den, zentral nuklear honen presentzia ikaragarria izan bada Lemoizek aurre egin behar izan dion ingurumen arazo handienari, zoritxarrez ez da bakarra izan. Basordas-en barnealdea ere eraldatu dute eukaliptoen monolaborantzek eta pampako belardi inbaditzaile madarikatuek. Herria ere izan da zabortegi baten zorigaiztoko anfitrioi, eta, geldirik egon arren, badirudi ondoan beste zabortegi bat ireki daitekeela Bizkaiko zabor arazoa “konpontzen” laguntzeko. Noizean behin azken urteotan beste zabortegietako hondakinak jaso ditu eta beti dago berriro zabaltzeko kezka. Zabortegi ofizialaz gain, Lemoizen ere 1980ko hamarkadan isurtzen ziren lindano-hondakin toxikoak bota ziren legez kanpoko zabortegi batean. Urteetan jakin arren, orain arte agintariek ez dute ezer egin Ekologistak Martxan-ek salaketa jarri arte eta ondorioz Mungiako Udala (garai hartan zabortegia Mungiako eskuetan ziren lurretan zegoen) Eusko Jaurlaritza jarduteko behartuta egon dira.
Baina lemoiztarrek ez dute ondare hori onartzeko asmorik eta duela gutxi biztanle batzuk erabaki dute Lemoiz Natura taldea sortzea, ahal den guztia egiteko, Lemoiz bere edertasun naturala berreskuratzeko eta ingurumenarekiko edozein mehatxu salatzeko. Beste helburu bat jendea gure biodibertsitatea babesteko beharraz jabetzea da, eta bereziki bertako zuhaitzak, loreak, landareak, hegaztiak, intsektuak, errekak, kostaldea eta itsasoa bera. Izan ere, Lemoiz Naturak egin nahi duen lehen ekintza da zabortegiko hondakin plastikoek kutsatu duten erreka bat garbitzea. Era berean, hiritarren zientzia programa ezberdinetan parte hartzea espero dute, naturaren kontzientzia areagotzeko eta hura babesteko beharra sustatzeko. Eta jakina, BBTk ahal duen guztia egingo du horretan laguntzeko eta zorterik onena opa diegu.